වෛවර්ණ පෙරහැර
දශක ගණනාවකම සිට ලන්ඩනය ලෝකයේ ජාතීන් සම්මිශ්‍රණය වූ නගරයක්ව පවතී. 1933 දී ලේඛක ග්ලින් රොබර්ට්ස් එංගලන්තයේ ශ්‍රේෂ්ඨ අගනුවර ගැන ලීවේ “මා සිතන ලෙස ලන්ඩනයේ හොඳම දෙය ජාතීන්, වර්ණ සහ භාෂාවන්ය” යනුවෙනි. එම නගරයේ අදද මිශ්‍ර සුගන්ධය, ශබ්ද සහ ගෝලීය සමූහනයේ දර්ශන දක්නට තිබේ. ලෝකයේ ශ්‍රේෂ්ඨ නගරවලින් එකක ඇති විශ්මිත ආකර්ශණය නම් විවිධත්වයේ අලංකාරයයි.
මනුෂ්‍යයන් සිටින ඕනෑම නගරයක් මෙන් ලන්ඩනයද ප්‍රශ්න…
උන්වහන්සේගේ මඟ පෙන්වීම අවශ්‍ය වී
සැකී මාමා යනු විද්වතෙක් වූ කෙනත් බේලිට මිතුරෙකුට වඩා ළංව සිටි කෙනෙකි. විශාල සහරා කාන්තාරයේ අභියෝගාත්මක ගමන් වලදී ඔහු බේලිගේ විශ්වාසවන්ත මග පෙන්වන්නා විය. සැකී මාමා අනුගමණය කළ බේලි පවසන්නේ ඔහු සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම සැකී මාමා කෙරෙහි පූර්ණ විශ්වාසය තැබූ බවයි. කෙටියෙන් කියන්නේ නම් ඔවුන් කීවේ: “අපි යන පාර නොදනිමු. ඔබ අපව අතරමං කළහොත් අපි සියලු දෙනා මිය යන්නෙමු. අපි…
ප්‍රජා මතකය
චංචල ඇදහිල්ල නම් ග්‍රන්ථයේ කතෘ දේවධර්මාචාර්ය රිචඩ් මෝව් ලියා ඇත්තේ අතීතයේ පාඩම් මතක තබාගැනීමේ වැදගත්කම ගැනය.
ඔහු සමාජ විද්‍යාඥ රොබට් බෙලාගේ වචන උපුටා දක්වමින් “නීරෝගී ජාතීන් ‘මතක තබාගන්නා ප්‍රජාවන්’ විය යුතු යැයි සඳහන් කර ඇත. බෙලා එම මූලධර්මය පවුල් ඒකකය වැනි වෙනත් සමාජ බැඳීම් වලට ද ව්‍යාප්ත කළේය. මතක තබා ගැනීම සමාජය තුළ ජීවත්වීමේ වැදගත් අංගයකි.
සමාජීය මතකයේ වැදගත්කම දේව වචනයෙන්ද…
ගායනා විප්ලවය
කැරැල්ලක් මතු කිරීමට අවශ්‍ය කුමක්ද? තුවක්කුද? බෝම්බද? ගරිල්ලා සටන්ද? 1980 අවසන් භාගයේ එස්තෝනියාවට අවශ්‍ය වූයේ ගායනයය. දශක ගණනාවක් සෝවියට් ආක්‍රමණයේ “බර” යටතේ සෙනග ජීවත් වූ පසු දේශප්‍රේමී ගීත ගායනා කරන කණ්ඩායමක් බිහි විය. එය ගායනා විප්ලවය නමින් ප්‍රචලිත විය. 1991 එස්තෝනියානු නිදහස ලැබීමට එය ප්‍රධාන භූමිකාවක් ක්‍රියාත්මක කළේය.
මෙය අහිංසාවාදී විප්ලවයක් විය. නමුත් ඉතා කුරිරු පාලනයක් පෙරළා දැමීමට එයට හැකි…
විශ්මිත නිපුණත්වයන්
අපගේ විශ්ව විද්‍යාලයේ ගායනා කණ්ඩායමේ නායකයා පියානෝව වාදනය කරමින්ම කණ්ඩායම මෙහෙය වීය. ඔහු වගකීම් සියල්ල අනර්ඝ ලෙස සමතුලිත කළේය. එක් සන්දර්ශණයක් අවසානයේ ඔහු සෑහෙන වෙහෙසට පත්ව සිටින බව පෙණුන හෙයින් “ඔබ හොඳින්ද” කියා මම ඇසුවෙමි. “අද මට කවදාවත් නොකළ දෙයක් කරන්න සිදුවුනා” කියා ඔහු එය පැහැදිළි කළේය. “පියානෝවේ තාලයන් හොඳටම අවුල් වෙලා තිබුණේ. මම මුළු සංදර්ශණයම කළේ යතුරු දෙකකින්. මාගේ…
බලාපොරොත්තු නොවූ වෙනස
1943 ජනවාරියේ ඌෂ්ණාධික චයිනුක් සුළං දකුණු ඩැකෝටාවේ ස්පියර්ෆිෂ් ප්‍රදේශයට හැමුවේය. ඌෂ්ණත්වය ෆැරන්හයිට් ඍණ අංශක 4 සිට 45 දක්වා (සෙල්සියස් ඍණ 20 සිට 7 දක්වා) වැඩිවිය. එම භයංකාර කාලගුණ වෙනස එනම් අංශක 49 ක් නෙස් වීමට ගත වූයේ විනාඩි දෙකකි. එක්සත් ජනපදයේ පැය 24 ක් තුළ වැඩිම කාලගුණ වෙනස අංශක 103 කි. ඒ 1972 ජනවාරි 15 වන දින ලෝමා මොන්ටානා ප්‍රදේශයේ…
කුණාටු හඹායන්නෝ
වොරන් ෆයිඞ්ලීට අනුව කුණාටු හඹා යෑම වර්ඝ සැතපුම් දහස් ගණනක ක්‍රීයා කරන 3ඩී චෙස් ක්‍රීඩාවක් මෙනි. ඡායාරූප මාධ්‍යවේදී සහ කුණාටු හඹායන්නෙකු වන වොරන් පවසන්නේ “හරි ස්ථානයේ හරි වෙලාවට සිටීම, අනාවැකි කීම, මාර්ගය සෙවීම, සහ බෝලයක් තරමේ ගල්, වැලි කුණාටු සහ පාවෙන පොඩි උපකරණ වලින් බේරීම” ඊට අයත්වන බවය.
ෆයිඞ්ලිගේ වචන මාගේ ශරීරය දහඩියෙන් තෙත් කරයි. හදවත තදින් ස්පන්දනය කරයි. කුණාටු…
කෘතඥතාවයේ ආකල්පයක්
එක්සත් ජනපදයේ මාගේ ප්‍රාන්තයේ ශීත සෘතුව කුරිරු විය හැකිය. සෙල්සියස් අංශක බිදුවටත් වඩා ඌෂ්ණත්වය අඩු වේ. හිම වැටීම නවතින්නේ නැත. ඇඟ කිලිපොලා යන එක් සීතල දිනයක මම හිම ඉවත් කරමින් සිටියෙමි. ඒ හිම ඉවත් කරන දහස් වන වතාව විය හැකිය. අපගේ තැපැල් බෙදන්නා මට කොහොමද කියා ඇසීමට නැවතුණේය. මම ශීත සෘතුවට අකමැති බවත් හිමෙන් හෙම්බත්වී සිටින බවත් ඔහුට පැවසුවෙමි. මෙම…
එක් අයෙකුගේ අනුමැතිය උදෙසා
සම්මානනීය ගුසිප්පේ වර්ඩිට (1813-1901) තරුණ වියේදී අනුමැතියට තිබූ ආශාව නිසා ඔහු සාර්ථකත්වය දෙස ඇදී ගියේය. වොරන් වියර්ස්බේ ඔහු ගැන ලීවේ “ෆ්ලොරන්ස්හිදී වර්ඩි පළමු සංගීත නාට්‍යය නිපදවූ විට රචකයා සෙවනැල්ලක සිටගෙන ප්‍රේක්‍ෂකාගාරයේ සිටි එක් අයෙකුගේ මුහුණ දෙස බලා සිටියේය. ඒ ශ්‍රේෂ්ඨ රොසිනිය. සෙනග ඔහුට ඔල්වරසන් දෙනාවද අපහාස කරනවාද යන්න වර්ඩිට ගැටළුවක් නොවීය. ඔහුට අවශ්‍ය වූයේ සම්මානනීය සංගීතඥයාගේ අනුමැතියේ සිනහව පමණී” කියාය.…
වානේ සහ විල්ලුද
කවියෙකු වූ කාර්ල් සෑන්ඞ්බර්ග් හිටපු එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ඒබ්‍රහැම් ලින්කන් ගැන ලීවේ “මනුෂ්‍ය ඉතිහාසයේ වානේ සහ විල්ලුද මිනිසෙකු ලොව පහළ වන්නේ ඉඳහිටය... ඒ මනුෂ්‍යයාගේ හද තුළ දැඩි කුණාටුවක බලයක්ද කිව නොහැකි පූර්ණ සාමයක්ද විය” කියාය. ඔහුගේ තානාන්තරයේ බලය නිදහස ආශා කරන තනි පුද්ගලයන් ගැන සැළකීමට සමතුලිත කළ ආකාරය මෙම වානේ සහ විල්ලුද ගතිය විස්තර කරයි.
මුළු ඉතිහාසයේ ශක්තිය, මෘදුකම, බලය…